Cisowianom i Wszystkim zainteresowanym dziejami Gdyni i okolic polecam ksiażkę pt. Karty z dziejów Gdyni Cisowa, (Gdynia 2012), ss. 230.

Szanowni Państwo
Benedyktyńskiej, tytanicznej wręcz pracy podjął się ks. dr Mirosław Gawron by spisać, z najdrobniejszymi szczegółami ponad 800-letnią historię jednej z najstarszych dzielnic Gdyni Cisowy.
Karty z dziejów Gdyni Cisowa - tak skromnie zatytułowana, jest ta nie­przebrana skarbnica informacji o ludziach, wydarzeniach, miejscach, których ślady autor odnalazł w archiwach państwowych, kościelnych i prywatnych zbio­rach. To jest dzieło, które z pewnością najbardziej docenią tutejsi, rodowici mieszkańcy. Odnajdą tu swoje nazwiska, nieznane losy swoich przodków, nawet sprzed kilkuset lat. Ze starych kwerend, sprawozdań, czy skarg pisanych do rozmaitych urzędów, dokumentów parafialnych - wyłania się obraz społeczności, jej kondycji, także duchowej - przez wieki. Aż do współczesności. Jest w tej książce również portret dzisiejszej Cisowy - precyzyjny, wręcz sta­tystyczny - kolejny dowód naukowego, badawczego podejścia do tematu przez autora, rozkochanego w Gdyni, a zwłaszcza w tej jej dzielnicy.
Sądzę, że dla wielu czytelników tej książki będzie ona odkryciem i między innymi dlatego szczerze polecam jej lekturę.

Dr Wojciech Szczurek
Prezydent Gdyni
Gdynia, dn. 4 maja 2012 r.

Fragment recenzji naukowej:
Opracowanie dziejów i teraźniejszości Gdyni Cisowa w formie przy­pomnienia zmian własności ziemskiej oraz obrazu funkcjonowania pa­rafii rzymskokatolickiej jest w pełni przekonujące, istotne jest określe­nie, jakie siły to generowały w przeszłości i obecnie kształtują oblicze kulturowe tej przestrzeni. Zasadne jest wyodrębnienie w prezentacji zmian włas­ności ziemskiej ogniw: 1. Najstarsze informacje o osadzie, 2. Okres nowożyt­ny, 3. W okresie zaboru pruskiego, 4. Uwłaszczenie wsi, 5. Podziały własności ziemi w gminie w latach 1922-1935. Dopełnienie prezentacji problemu stanowi przypomnienie ogniw procesu budowy i funkcjonowania placówek edukacyjnych. W prezentacji funkcjonowania parafii wyodrębniono kwestie: 1. Przynależność do struktury parafialnej, 2. Obraz życia duszpasterskiego parafii (pw. Przemienienia Pańskiego, Matki Bożej Różańcowej, Św. Jana Chrzciciela i Św. Brata Alberta, Chrystusa Dobrego Pasterza).
W prezentacji problemu dostarcza się bogatej faktografii o właścicielach ziem­skich, ich lokalizacjach oraz kierunkach prowadzonej gospodarki. Do połowy XX w. Cisowa była typową osadą wiejską. Statystyki użytkowania ziemi oraz stan inwentarza przekonują, że była to uboga wieś. W jej identyfikacji kulturowej istotną rolę pełnią: Rezerwat Przyrody Cisowa i cmentarz oraz lokalne instytucje życia publicznego, ochrony zdrowia, edukacji, życia społecznego. Procesy prze­mian cywilizacyjnych powodują, że cisowianie ujawniają orientację na oswajanie postępu naukowo-technicznego, w tym informatyczności, na przestrzeganie pra­wa, które sytuuje się ponad tradycją, moralnością, na zdobywanie wykształcenia w nowej rzeczywistości kulturowo-cywilizacyjnej. Odpowiedzią na znaki dy­wersyfikacji życia kulturowego są próby tworzenia podmiotów integracji społe­czeństwa, jak np. Stowarzyszenie Przyjaciół Cisowy, w którego strategii rozwoju ważną rolę wyznacza się pielęgnowaniu wiedzy o dziedzictwie przeszłości.
Zawarty w opracowaniu materiał faktograficzny przekonuje, że wciąż istnieje istotna potrzeba dokumentowania i popularyzacji wiedzy o przeszłości społecz­ności lokalnej. O przeszłości nie należy zapominać, w teraźniejszości trzeba żyć i starać się ją rozumieć, przyszłości zaś należy się poddać. Trzeba też mieć na względzie prawdę, że młodość jest dolegliwością wieku dojrzałości oraz, że praw­dziwa chwała nie jest znana.
Lektura niniejszego studium pozwala wyrazić opinię, że jego Autor ks. dr Mirosław Gawron utrwala przekonanie, iż przeznaczenia nie można uniknąć, ani przewidzieć, ale można się z nim pogodzić.
                                                                                                                               
Prof. zw. dr hab. Andrzej Chodubski
Gdańsk, dn. 16 maja 2012 r.

Spis treści

Słowo Prezydenta Gdyni, 7
Ab ante, 9
Wstęp, 13

Część I. Zmiany właśności ziemskiej w Cisowie, 19

Rozdział 1. Najstarsze informacje o osadzie, 19

Rozdział 2. Okres nowożytny, 20

Rozdział 3. W okresie zaboru pruskiego, 27

Rozdział 4. Uwłaszczenie wsi, 50

Rozdział 5. Podziały posiadłości w Cisowie, 61

Rozdział 6. Stan własności w latach 1922-1935 , 108

Rozdział 7. Gmina Cisowa przyłączona w 1935 r. do miasta Gdyni, 115

Część II. Budowa szkoły w 1868 r.,123

Część III. Parafie rzymskokatolickie,  139

Rozdział 1. Przynależność do struktury parafialnej, 139

Rozdział 2. Obraz życia duszpasterskiego parafii Cisowskich, 142

Bibliografia, 227